Một năm mới đã đến, dịp đầu năm thường là khoảng thời gian mình thảnh thơi nhất trong năm. Thật may mắn vì qua một năm đầy biến động, tất cả những điều mình thương mến, tất cả những người mình yêu quý vẫn tồn tại và hiện hữu, ngay tại giây phút này.
Giữa tiết trời xuân đầy hứng khởi, mình lại suy niệm về những điều đã trải qua trong năm cũ. Chắc hẳn mọi người đều biết mình đã tìm thấy một khả năng không mới mà lại mới của bản thân, đó là khả năng viết. Gọi là khả năng, vì mình biết rõ mình chỉ mới tập tễnh trên con đường viết lách như một đứa trẻ học mẫu giáo, và nếu mình kiên trì thì khả năng hoàn toàn có thể được phát triển thành tài năng (cười). Năm mới mà, mình bay bổng và mơ mộng một chút, nhưng nó khá thực tế đúng không?
Nếu bạn nghĩ viết là thứ gì đó xa vời thì thật ra chỉ cần biết mặt chữ, bạn đã có thể viết mỗi ngày. Ở đây mình muốn nói, viết là khả năng mà ai cũng có, chỉ có điều phần lớn chúng ta nghĩ rằng phải văn hay chữ tốt mới viết được. Tuy nhiên, văn hay chữ tốt thì cần thời gian rèn luyện, như mọi kỹ năng khác trên cuộc đời này.
Trong bài viết đầu năm này, mình chỉ muốn nhắn gửi rằng viết lách thật ra rất gần gũi và dung dị với mỗi người. Bởi phần lớn chúng ta đều được nuôi dưỡng, trưởng thành và tư duy thông qua câu chữ nhưng phần lớn lại quên đi chuyện rèn luyện và sử dụng điều đó mỗi ngày.
Bạn có nhận ra sự thiếu sót đó khiến chúng ta bị mắc kẹt trong suy nghĩ?
Mình gặp khá nhiều người có nhiều ý tưởng rất hay ho và táo bạo nhưng lại gặp khó khăn trong việc truyền tải ra thành lời cho người khác hiểu. Chỉ cần để tâm một chút vào cách rèn luyện câu chữ, bạn đã cho mình một sự tự do trong phát triển tư duy. Tự do ngôn ngữ đem lại cho bạn tự do trong lập luận và trải bày ý kiến cá nhân.
Ngoài ra, rào cản về từ ngữ còn tạo ra sự bị động trong suy nghĩ. Phần lớn bạn sẽ nghe những lời khuyên rằng hãy lắng nghe suy nghĩ của mình. Nhưng thật ra phần nhiều thời gian não bộ chúng ta hoạt động theo phương pháp an toàn. Nghĩa là khi gặp những thay đổi, kích thích mới mẻ thì não bộ sẽ phát tiết ra tín hiệu níu chân chúng ta lại. Những tín hiệu này ẩn mình dưới dạng suy nghĩ tự thân “Từ từ làm cũng được”, “Chuyện này mới quá cần thời gian”, “Thử chuyện đó có nguy hiểm quá không?”, “Mọi thứ đang ổn mà đâu cần thay đổi làm gì cho tốn công?”…
Thật ra, việc cân nhắc là cần thiết trước khi quyết định, tuy nhiên cân nhắc quá lâu và không có lập luận đi kèm khiến chúng ta dễ mắc vào cái bẫy “thời gian còn nhiều mà, từ từ thử”. Việc từ từ thông thường sẽ tương đồng với việc không bao giờ, viết giúp chúng ta tránh được rất nhiều cái bẫy thời gian. Bạn có để ý toàn bộ những tác phẩm, những kế hoạch, những kịch bản, những nội dung, những bộ luật, những hiến chương…do loài người tạo ra đều bắt đầu từ câu chữ?
Với khả năng sử dụng ngôn ngữ để suy luận, đơn giản nhất là cách viết ra dàn trải và tìm cách sắp xếp chúng lại, bạn sẽ có thể tự vạch ra một lối đi cho vấn đề cần giải quyết, từ một đống suy nghĩ lùng nhùng cản trở trong đầu. Cùng một vấn đề xảy ra, cách phản ứng và cách xử lý của mỗi người hoàn toàn có thể khác nhau. Hãy thử đối thoại với nội tâm thay vì chỉ lắng nghe một chiều, và sử dụng ngôn ngữ như một phương pháp xử lý vấn đề.
Viết lách cũng là một cách hữu hiệu để chữa lành và tỉnh thức . Mình quay lại với viết lách sau một thời gian dài bỏ bê là bởi mình gặp một sự kiện gây ra nỗi thống khổ chấn động tâm can. Mình nhớ những ngày viết nhật ký, thật khó khăn để định hình cảm xúc hỗn độn bên trong. Những câu đầu tiên của mình là những câu đơn ngắn ngủi, cầu cứu “Xin hãy cứu con!!”. Đương nhiên mình chỉ viết ra như vậy thôi chứ mình cũng chẳng rõ sẽ gửi đến ai, hay ai sẽ đọc được thông điệp ấy.
Ngày qua ngày, mình cứ viết ra từng dòng một, từng trang một, đầy một cuốn tập A4 dày cộm. Dần dần thông qua viết nhật ký, mình tách mình ra khỏi nỗi buồn, nỗi đau. Dần dần tâm trí mình tỉnh thức, nhìn nhận vấn đề một cách khách quan nhất như nó đã từng, bỏ đi dần những định kiến được tích tụ từ cảm xúc. Từ những câu cảm thán không đầu không đuôi, mình bắt đầu viết ra được những nhận định. Đó là những đêm mình vừa viết vừa khóc hàng giờ đồng hồ. Cảm xúc lúc đó mãnh liệt vô cùng, có lẽ mình sẽ không bao giờ quên.
Từng con chữ được viết ra, như một cách lạ thường giúp mình sắp xếp lại cảm xúc và suy nghĩ, một cách ngăn nắp. Lúc này mình đối diện chân thật nhất với những suy nghĩ sâu xa trong lòng, đáp lại tất cả đau buồn, sân hận, căm ghét, oán thán, khúc mắc. Mình nhận ra bản thể con người mình đầy vết xước, đầy nỗi lo, đầy sân si, đầy tham vọng, đầy bạc nhược, đầy yếu đuối, đầy ngu ngốc, đầy ích kỷ, và học cách chấp nhận những xấu xa nhất của mình.
Sau vài tháng viết nhật ký, bằng bút và vở thông thường, tâm thức của mình dần ổn định trở lại. Đối mặt với bản thân là việc khó khăn và cô độc nhất mình từng làm trong đời, nhưng khi đã từng bước ngộ ra mình lại cảm thấy thanh bình và yên ả vô cùng. Viết thật sự kỳ diệu, nếu bạn chịu mở lòng để những câu chữ từ trong tâm khảm chảy ra, từng chút một, và đừng vội phán xét.
Một vài thời điểm quan trọng trong đời, bạn sẽ đối mặt với những khó khăn chồng chất. Những điều đó sẽ luôn xuất hiện như cách ngày và đêm luân phiên hiện diện để tạo nên một ngày trọn vẹn. Như lời Đức Thế Tôn đã từng dạy với đại ý rằng “Đừng mong cầu cuộc đời không khổ đau vì điều đó là vọng tưởng. Thay vì vậy hãy tự may cho mình những đôi giày chắc chắn để bước qua những đoạn đường chông gai.”
Những giai đoạn khó khăn như vậy giúp bạn hiểu rõ hơn sức mạnh nội tại của bản thân. Chính nhờ những thăng trầm như vậy, bạn mới trưởng thành qua những bài học được đúc rút. Chính nhờ những gió sương như vậy, bạn mới trân trọng những tia nắng ấm áp của tình thương và sự thấu hiểu.
Tất cả tạo nên một con người bạn ngày càng sâu sắc, bản lĩnh và tràn ngập dũng khí. Nếu có thể, hãy dùng chữ viết, giọng điệu riêng, để kể câu chuyện chỉ duy nhất bạn sở hữu.
Mong rằng bạn của mình, dù ở nơi đâu trên thế gian này, mỗi khi cảm thấy cô độc hay đau khổ, hãy nhớ rằng vẫn luôn tồn tại một cách để giúp chính bạn chữa lành cho bản thân – đó là viết.
Năm mới đã đến, mình sẽ vẫn gắn bó với viết trong năm nay. Hy vọng có thể tạo thêm nhiều bài viết mang những ý nghĩa riêng, những câu chuyện có thể chạm đến ai đó đang cần.
Cám ơn viết đã cứu rỗi tâm hồn của mình, đã kết nối mình với những người tuyệt vời và đã mở ra cho mình một lối đi mới bằng cách tạo ra những giá trị.
Chúng ta cùng viết thật nhiều trong năm mới nhé.
Joy Vo,
Mùng 2 tháng Giêng năm Nhâm Dần (Tháng 02,2022)