Khi nghe đến khái niệm IKIGAI – điểm giao thoa của bốn vòng tròn, đối với tôi nó vừa vĩ mô vừa mơ hồ. Một khái niệm được tạo thành như một business model áp dụng cho những công ty khởi nghiệp. Tôi băn khoăn liệu khái niệm này có thực sự phù hợp với bản thân? Nghiệm lại quá trình chuyển đổi nghề nghiệp những năm trước, và quá trình sống với nghề tổ chức sự kiện thì khái niệm IKIGAI luôn tồn tại trong những điều tôi dấn thân thực hiện.
Thế nhưng một câu hỏi đặt ra là, tại sao trước đây tôi rất hạnh phúc với nghề, bây giờ niềm vui thú đó đã giảm đi phân nửa.
Câu trả lời nằm trong cái tên mà tôi lựa chọn cho mình – JOY (niềm vui)
Thay vì bốn mục lớn của IKIGAI, tôi luôn chọn làm mọi thứ bắt đầu bằng sự yêu thích và vui thú. Lúc bắt đầu 8 năm trước với ngành tổ chức sự kiện, thu nhập thực tế của tôi siêu thấp so với ngành ngân hàng mà tôi đã từ bỏ.
Tương tự, khả năng tạo ra những thứ giá trị với khách hàng cũng nhỏ xíu vì sự non nớt trong kinh nghiệm. Lẽ đương nhiên là vào lúc đó tôi cũng không hề giỏi giang trong chuyên môn. Tôi bắt đầu với những bước chập chững và vô vàn sự vấp ngã. Nhưng tôi cảm thấy vui vẻ và yêu thích công việc mang tính đổi mới mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu thay đổi xoành xoạch từ khách hàng và thị trường.
Thời gian trôi qua, ba thái cực kia của định nghĩa IKIGAI dần được nở rộng thì niềm vui của tôi lại giảm đi phần nhiều. Nhân sinh quan và giá trị quan thay đổi theo thời gian, những điều đem lại giá trị cho khách hàng và công ty thì lại không đem tới giá trị niềm vui cho bản thân tôi.
IKIGAI luôn là một rào cản, nếu xét kỹ trên từng phương diện sống của tôi.
Tôi nhận ra mình không tìm kiếm IKIGAI, điều tôi tìm kiếm là niềm vui. Đó là điều duy nhất không đổi qua năm tháng, và đó là lý do tôi chọn tên JOY.
Niềm vui sẽ luôn thay đổi theo thời gian bởi con người là một hình mẫu được tập hợp và cấu thành bởi rất nhiều thành tố biến thiên. Năm nay yêu thích điều này chưa hẳn sẽ tồn tại niềm say mê trong vài năm nữa, điều đó không có gì sai trái.
Làm sao để duy trì niềm say mê vốn có đối với một người, một công việc hay một sở trường nào đó? Chỉ cần tìm thấy niềm vui trong mối quan hệ tương quan với đối tượng đó. Một khi niềm vui còn tồn tại thì sẽ còn sự say mê, dẫu rằng bao phong ba có thể xảy ra trên quãng đường phát triển.
Viết đến đây, nếu chỉ nói về niềm vui trong công việc, khiến tôi lại nhớ đến câu trong bộ phim “3 Idiots”
Hãy theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn.
Việc theo đuổi đam mê là một điều khó khăn vô cùng, bởi xét theo khái niệm IKIGAI thì nó chỉ mới phù hợp dựa trên 1-2 vòng tròn là khả năng và đam mê của bạn. Theo đuổi đam mê kèm theo rất nhiều rủi ro, không có ai ủng hộ, không có người sử dụng, xã hội không cần tài năng của bạn, thị trường không có nhu cầu, không kiếm được tiền từ việc đó. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn nên từ bỏ.
Niềm vui là thứ vô cùng dễ kiếm nhưng khó duy trì. Một trạng thái hoàn hảo để bắt đầu thường sẽ không bao giờ xảy ra. Một niềm vui được dựng nên bởi những chuẩn mực xã hội cũng không thể bền vững. Niềm vui vì được trả tiền cho tài năng? Được trả bao nhiêu tiền là đủ? Niềm vui vì được người khác công nhận? Được công nhận bởi bao nhiêu người thì vui?
Niềm vui đơn giản là được tạo nên từ những nhịp đập phấn khích và dòng chảy hạnh phúc tuôn trào khi ta làm những điều mình yêu thích. Niềm vui nên bắt đầu từ chính mỗi người, được nuôi dưỡng đủ mạnh, đủ lâu sẽ lan toả theo những cách thức khó lường nhất.
Điều thú vị là khi tôi cảm thấy khái niệm IKIGAI không phù hợp với bản thân thì một người em sống ở Nhật mới tiết lộ cho tôi một sự thật. IKIGAI không phải là khái niệm phổ biến ở Nhật như chúng ta vẫn lầm tưởng. IKIGAI (IKI- nghĩa là sống) trong tiếng Nhật mang ý nghĩa niềm vui cuộc sống. Điều đó đơn giản là bất cứ thứ gì, bất kỳ điều chi, dù nhỏ bé hay đơn sơ nhất mà đem lại cho bạn cảm giác đáng sống thì đó là lúc bạn đang sống một cách trọn vẹn.
Thật thú vị.
Khái niệm gốc lại nói về niềm vui sống và không hề có một chuẩn mực nào đóng khung niềm vui đó lại. Nó cũng tương đồng với lối sống tỉnh thức của giáo lý đạo Phật, nhận diện niềm vui và ý nghĩa trong mỗi giây phút cuộc đời, nhiệm màu luôn ở quanh ta.
Niềm vui thực sự lại rất đơn giản và hiện diện trong mọi hành động, mọi hiện tượng của cuộc sống thường nhật. Một buổi sớm mai thức dậy thấy ánh nắng mặt trời lấp lánh cũng đủ khiến bạn thấy vui. Một nụ cười của người thân cũng có thể đem lại những hồ hởi. Một chiếc mail thăng chức cũng là niềm vui. Niềm vui ẩn hiện mọi hình thức và mọi giây phút ta sống trọn vẹn trên cuộc đời này.
Đôi khi những thứ đơn giản lại chính là những điều khiến ta băn khoăn nhất trên đời. Đừng vội đóng khung niềm vui và giá trị của mình theo những khái niệm, chuẩn mực của người khác.
Cần rất nhiều sự thực hành tỉnh thức, đối thoại với nội tâm để có thể nhận ra đâu là những niềm vui chân thật và cảm nhận được những phút giây hạnh phúc ngập tràn trong trái tim bạn.
Joy Vo,
Tháng 02, 2022